De Schaarmeesters

Oorspronkelijk hadden de schaarmeesters tot taak de regeling van 'het scharen', het gebruiken van de gemeenschappelijke wei van Orthen voor het vee. Dit gebruik zou normaal 'gratis' zijn voor de inwoners van Orthen, maar omdat de een meer vee had en de ander minder, moest de een bijbetalen en kreeg de ander geld. Maar de taken van de schaarmeesters waren uitgebreider.

In feite waren er weliswaar een groot aantal reglementen, die door het Bossche stadsbestuur waren opgesteld en officieel maakte Orthen ook deel uit van de stad (er moest daar belasting betaald worden), maar in de praktijk werd alles in de gemeenschap zelf geregeld.

De schaarmeesters zorgden voor het scharen in 'de gemeynt', zij onderhielden de wegen, verkochten hout en zorgden bij hoog water voor een dijkbewaking. De schaarmeesters zorgden ook voor de springstier, die eigendom was van de Orthenaren. De ster werd ondergebracht bij een van de inwoners, die hij moest houden wanneer dit dier (voor een dekloon van twintig cent) zijn werk verrichtte. Nadrukkelijk staat er in het reglement: „Het dekken van vee, buiten de afdeling aanwezig, blijft ten strengste verboden.”

Bij het Brand-Reglement was het iets anders. Weliswaar waren de schaarmeesters verantwoordelijk voor het brandgereedschap (een draagbare brandspuit met 'lederen darm', een koperen buis en twee draagstokken, acht leren emmers en vier blikken lantaars). Maar bij de brand was de schoolmeester de eerstverantwoordelijke persoon. Het brandhuisje bevond zich tegen het schoolgebouw. Daar gaf hij les terwijl de schaarmeester best eens ver weg op het veld zou kunnen werken als er brand uitbrak. Een praktische oplossing dus. Maar wel zorgden de schaarmeesters ervoor dat er viermaal per jaar geoefend werd met de brandspuit.

De band tussen 's-Hertogenbosch en Orthen was er wel, maar in de praktijk niet zo merkbaar. Dat werd anders in het midden van de 19e eeuw. Er ontstond ruzie over de aanleg van een nieuwe weg naar Eindhoven, waarvoor Den Bosch niet wenste te betalen (er kwam een oplossing). Een tweede strijd (de aanleg van een begraafplaats op eigendom van Orthen) leidde zelfs tot processen tot de Hoge Raad toe!